Bussum, 1923. Uitgegeven door Van Dishoeck
Aantal pagina’s: 352
Genre: Neoromantiek
samenvatting
Kees Bakels woont
samen met zijn ouders, zijn jongere zusje Truus en zijn jongere broertje Tom in
Amsterdam. Zijn ouders hebben een schoenenwinkel. Kees zit in de zesde en
laatste klas van de lagere school. Het gaat goed op school. Kees wordt benoemd
tot 'jongen-van-de-bel', hij moet de deur openen voor laatkomers en ouders.
Kees wil anders zijn dan de anderen. Als de kinderen op school prijzen mogen
kiezen, kiezen de meisjes voor een naaidoos en de jongens voor een figuurzaag,
atlas of een postzegelalbum. Kees niet. Kees kiest een schaakspel. Een prijs
die nog nooit iemand heeft gekozen. In de loop van het verhaal komt Rosa
Overbeek bij Kees in de klas. Ze komt van een rijk instituut en Kees vindt haar
al vanaf het eerste moment bijzonder. Hij vindt dat ze samen boven de
medeleerlingen uitsteken en fantaseert regelmatig over haar.
Thuis gaat het
minder goed. Zijn vader is ernstig ziek en de armoede staat voor de deur. Net
als zijn vader weigert Kees de armoede en de ziekte van zijn vader te
accepteren. Ondanks de armoede geeft zijn vader Kees een nieuwe atlas en een
mooi pak in plaats van een vermaakte oude mantel. De cadeaus zijn een
aderlating voor het gezin, maar leven voort als hoogtepunten in de herinnering
van Kees. Zijn vader sterft als Kees met zijn broertje en zusje bij een oom en
tante is. Op school ontfermt Rosa zich over hem. Ze schudt haar hoofd als de
leraar voorstelt om te gaan zingen. Zingen in een klas waarin een jongen zit
die net zijn vader heeft begraven, dat gaat toch niet? Kort daarna geeft ze
Kees een pen. Kees vlucht ermee zijn fantasie in.Thuis gaat het na
de dood van zijn vader steeds slechter. Ze verhuizen en krijgen een nieuwe
kamergenote: juffrouw Dubois. De moeder van Kees begint samen met haar een
koffie- en theehandeltje om aan geld te komen. Kees helpt hen door de nieuwe
voorraden op te halen. Als de koude winter en hoge stookkosten het gezin verder
de armoede in drijven, accepteert Kees de neergaande lijn. Hij besluit een baas
te gaan zoeken en de school te verlaten. Zijn moeder gelooft hem eerst niet,
maar is hem later vooral dankbaar.In de slotscène van
het boek ontmoeten Kees en Rosa elkaar. Op aandringen van Rosa, die merkt dat
hij ergens mee zit, vertelt Kees dat hij gaat werken. Rosa kust hem op zijn
wang en vlucht dan weg. Kees voelt zich dan zielsgelukkig.
Stroming: neoromantiek
De neoromantiek is een reactie op het naturalisme. Het komt
vooral tot uiting in een drang om te vluchten van de werkelijkheid, een soort
escapisme. Vaak wordt er gevlucht naar verre landen, verlangens (sehnsucht) en
historie. Fantasie, weltschmerz en idealisme staan centraal.
Het verschil met de romantiek in 1780-1880 is dat er minder
waarde wordt gehecht aan de exacte plaats en tijd en feiten, maar dat de
historische sfeer des te belangrijker is. Dit is echter geen strak of groot
verschil, en er zijn dan ook critici die vinden dat de verschillen te klein
zijn, en dat neoromantiek daardoor geen duidelijk begrip is.
Voorbeeld
Een stukje tekst waarin het
escapisme naar voren komt is het gedicht ‘aan zee’ van J.C. Bloem. De man
staart naar de verte, naar verre landen. Hij denkt na over ouderdom en de tijd,
waarvan hij zou willen vluchten.
Een
gore zee;
Aan 't strand daarvan:
Van lieverlee
Een eenzaam man.
Zijn blik is naar
Verlatenheid -
Geen uitzicht, waar
Men die vermijdt.
In 't niets verglijdt,
Zonder misbaar,
De hooploosheid
Van weer een jaar.
De mond blijft stom
Tegen den tijd,
Want ouderdom
Is eenzaamheid.
Aan 't strand daarvan:
Van lieverlee
Een eenzaam man.
Zijn blik is naar
Verlatenheid -
Geen uitzicht, waar
Men die vermijdt.
In 't niets verglijdt,
Zonder misbaar,
De hooploosheid
Van weer een jaar.
De mond blijft stom
Tegen den tijd,
Want ouderdom
Is eenzaamheid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten